Na ponizszych stronach postaram sie stworzyc maly przewodnik po sprzecie Car Audio a takze wyjasnic pojecia z nim zwiazane.

1. Co potrzebne jest do stworzenia dobrego naglosnienia w samochodzie ?

Na sam poczatek zastanowmy sie jak ma wygladac nasze Car Audio. Wyglad naszego Car Audio bedzie
w duzej mierze zalezal od zasobnosci naszego portfela. Trzeba tez okreslic jakiej muzyki zwykle sluchamy i w jaki sposob. Zakladajac, ze bedziemy sluchac przyjemnej, relaksujacej muzyki w czasie jazdy i niezbyt glosno, wystarczy do tego w zupelnosci dobre radio i para dobrych glosnikow. Naprawde nie warto oszczedzac na glosnikach. Jezeli juz bedziemy koniecznie chcieli uzyskac jakies oszczednosci to polecalbym jednak wariant: gorsze radio i lepsze glosniki, gdyz to jak zagra nam calosc w ogromnej mierze uzaleznione jest wlasnie od zainstalowanych glosnikow. Jezeli lubimy sluchac muzyki troche bardziej zroznicowanej i zalezy nam na dobrym naglosnieniu naszego auta nalezy dokupic dodatkowo pare tylnych glosnikow. Jezeli zalezy nam na bardzo dobrej jakosci odtwarzanej muzyki warto dokupic dodatkowy wzmacniacz do zainstalowanych glosnikow. Mlodzi ludzie lubiacy dyskotekowe rytmy albo po prostu "dawac czadu" w swoim aucie powinni dla lepszego efektu zamontowac dodatkowy glosnik basowy, skrzynie basowa, tube basowa etc.

2. Kupujemy radio

Przed zakupem radia koniecznie musimy obejrzec miejsce na radio w naszym aucie. Wiekszosc samochodow posiada standardowa kieszen na radio o rozmiarze 1 DIN ale trafiaja sie kieszenie              o wymiarach 2 DIN albo, co jest ostatnio nagminnie praktykowane przez producentow samochodow, niewymiarowe. Czasami tez producent wyposaza swoje auto w fabryczny, zazwyczaj niezbyt wysokiej jakosci, radioodbiornik. W takim przypadku pozostaja dwa wyjscia: wymontowac "fabryke" a na jego miejsce zamontowac zakupione przez nas radio (zwykle konieczny jest zakup zaslepki maskujacej) albo do fabrycznego radia podlaczyc nowe glosniki (o ile jest taka mozliwosc i koniecznosc chociaz zwykle oryginalne glosniki graja bardzo kiepsko). Po sprawdzeniu miejsca "pod radio" udajemy sie do sklepu (polecam najpierw zastanowic sie jaki model chcemy zakupic) Do wyboru mamy radio z odtwarzaczem kasetowym, radio z odtwarzaczem plyt kompaktowych, "zwykle" radio oraz radio z odtwarzaczem minidyskow. Oczywiscie modele z kompaktem lub minidyskiem kosztuja odpowiednio wiecej ale jakosc muzyki jest nieporownywalnie wyzsza. Firm sprzedajacych Car Audio jest na polskim rynku sporo ja jednak polecam radiootwarzacze nastepujacych marek: Sony, Panasonic, Alpine, Pioneer, Clarion, Kenwood, Blaupunkt, JVC. Nie bede sie wypowiadal, ktora z powyzszych marek jest najlepsza poniewaz kazdy ma swoj gust. Aby poznac walory radioodtwarzaczy nalezy po prostu je przetestowac (glownie odsluchac na nim swoje ulubione piosenki). Ja ponizej sprobuje wyjasnic podstawowe funkcje w jakie sa obecnie wyposazane radioodtwarzacze.

Sekcja tunera:

RDS - system kodowanych danych przesylanych razem z sygnalem radiowym (wiecej o RDS tutaj)
BTM - automatyczne wyszukiwanie i zapamietywanie stacji radiowych
RADIO TEXT - umozliwia otrzymywanie roznych wiadomosci tekstowych wysylanych przez stacje radiowa (np. informacje o nadawanej audycji, tytuly piosenek, telefony do studia etc.)
EON - informacja o innych stacjach radiowych nadajacych podobny do zadanego program (czesc RDS)
PTY - mozliwosc wybierania stacji radiowej po typie nadawania informacji (czesc RDS)
Programowanie stacji (conajmniej 18) - umozliwia wygodne ich odnajdywanie
TIR - mozliwosc nagrywania informacji o ruchu drogowym (patrz RDS)

Sekcja odtwarzacza kasetowego:

1. Autorevers - automatyczna zmiana kierunku przesuwu tasmy
2. AMS (MSS) - automatyczne wyszukiwanie kolejnego utworu
3. ATA - automatyczne przelaczanie sie na odbior stacji radiowych podczas przewijania
4. BLANK SKIP - omijanie miejsc nie nagranych
5. DOLBY - system redukcji szumow
6. Sterowanie CD/MD - mozliwosc sterowania zmieniarka plyt CD lub Minidyskow

Sekcja odtwarzacza CD (dodatkowo):

1. CD-Text - pozwala na odczytywanie dodatkowych  informacji umieszczonych na plycie CD
2. CUSTOM FILE - zbior wlasnych danych (wlasna nazwa plyty etc.)
3. Mozliwosc instalacji pod katem
4. Czytnik laserowy z zabezpieczeniem antywstrzasowym

Sekcja odtwarzacza MD (dodatkowo):

1. Tytuly MD - tytuly piosenek umieszczonych na Minidysku

Czesc wspolna odtwarzacza:

1. FULL LOGIC - sterowanie "miekkie" przyciskami (jak w magnetowidzie - bez uzycia sily)
2. Moc wyjsciowa (min. 4 * 30 W)
3. 2 wyjscia przedwzmacniacza - oddzielne wyjscia do podlaczenia wzmacniacza
4. 1 wyjscie do glosnika basowego - wyjscie do podlaczenia wzmacniacza dla subwoofera
5. Wielobarwny wyswietlacz - w tej chwili standard u wszystkich producentow
6. Zmiana koloru przyciskow/podswietlenia
7. Zdejmowany panel - w obecnej chwili najskuteczniejsze zabezpieczenie przed kradzieza
8. Mozliwosc wspolpracy z joystikiem, pilotem, myszka etc. - ulatwia sterowanie radioodtwarzaczem
9. Zlacze ISO - przydatne do latwego montazu (tzw. kostka)

Czasami montaz radioodtwarzacza wymaga zakupu przejsciowki do kabla antenowego zaleznie od typu zamontowanego radioodbiornika.

3. Kupujemy glosniki

Kupujac glosniki zawsze kierujmy sie zasada, ze dobrze dobrane glosniki musza miec moc 1,5 raza wieksza od mocy dostarczanej przez radio lub wzmacniacz (dla uzyskania najlepszej jakosci powinny byc dwukrotnie wiekszej mocy niz moc dostarczana przez radio lub wzmacniacz) Pozwoli to na plynne
odtwarzanie pelnego zakresu tonow. Musimy tez rozroznic typy mocy poniewaz wiele firm stosuje rozne oznaczenia co do mocy danego sprzetu. Za kazdym razem warto zapytac sie sprzedawcy ile "prawdziwej" mocy posiadaja dane glosniki lub dane radio. Z reguly moc glosnikow podawana jest jako moc szczytowa i to pary (nie jednego glosnika !!!) (np. Sony pisze: Maks moc wejsciowa - 140 watt co oznacza ze "faktycznej" mocy tzw. ciaglej jest okolo 70 watt czyli 35 watt na jeden glosnik) Z reguly "faktyczna" moc wejsciowa oznaczana jest jako RMS (czasami uzywa sie SIN) a szczytowa moc wejsciowa oznaczana jest jako MPO lub PMPO. Kolejna wazna cecha glosnikow to pasmo przenoszenia aby zakres przenoszenia dzwiekow byl jak najpelniejszy pasmo musi byc jak najszersze. Nastepna cecha na ktora warto zwrocic uwage jest skutecznosc glosnikow w dB (decybelach). Obecnie glosniki produkowane sa jako nastepujace typy:

1. Uniwersalne (cale pasmo obsluguje jedna membrana)
2. 2-drozne (zwykle posiadaja dodatkowy tweeter przenoszacy dzwieki wysokie)
3. 3-drozne (zwykle rozdzielone sa pasma przenoszenia na: tony niskie, srodek, tony wysokie)
4. Systemy (zwykle oddzielne tweetery do zamontowania np. na wysokosci lusterek i glosnik niskotonowy)
5. Oddzielne (dla kazdego pasma inne glosniki) - zwykle najdrozsze.

Czasami warto zastanowic sie nad miejscem montazu glosnikow poniewaz fabryczne miejsca pod glosniki zwykle ograniczaja pole manewru jesli chodzi o wymiar glosnikow, glebokosc magnesu etc. Osobiscie polecam montaz glosnikow w tylna polke.

Glosnik basowy, skrzynia basowa, tuba basowa

Ile jest osob tyle jest pomyslow na poprawienie basu w samochodowym Car Audio. Najpopularniejsza metoda jest zamontowanie centralnie (na polce) trzeciego glosnika basowego lub tez zamontowanie tuby lub skrzyni basowej w bagazniku. Poniewaz gotowych do zamontowania tub i skrzyn basowych jest na naszym rynku dosyc duzo a kazda ma inne wymiary i parametry skupie sie jedynie na glosniku niskotonowym. Zaleznie od firmy glosniki te maja od 20 cm do ... 85 cm !!! Oczywiscie dla przecietnego zjadacza chleba w zupelnosci wystarczy glosnik 20-30 cm ale widzialem osoby, ktore mialy zamontowane w swoim aucie po dwa glosniki 40-55 cm ale w dzisiejszych czasach wszystko jest mozliwe. Glosniki basowe mozemy podzielic na jednocewkowe i dwucewkowe. Roznia sie glownie koncepcja ruchu membrany. Przy duzej mocy wazne jest aby membrana byla dosc sztywna i miala niezbyt wielkie "wychyly" podczas drgania. Jezeli decydujemy sie na glosnik niskotonowy konieczny jest zakup wzmacniacza poniewaz ten, ktory jest wbudowany w radiu ma zbyt mala moc i nie da zadanego efektu.

4. Kupujemy wzmacniacz:

Pierwszym podstawowym pytaniem przy zakupie wzmacniacza jakie trzeba sobie zadac jest to ile glosnikow ma byc podlaczone pod ten wzmacniacz a takze jakiej mocy sa glosniki do ktorych mamy
podlaczyc wzmacniacz. Wyrozniamy wzmacniacze:

* jednokanalowe - cala moc przenosza jednym kanalem (zalecane do subwoofera)
* dwukanalowe - moc rozdzielona jest na dwa kanaly
* czterokanalowe - moc rozdzielona na cztery kanaly (mozna podlaczyc pare tylnych glosnikow i subwoofer po zmostkowaniu dwoch kanalow)
* pieciokanalowe
* szesciokanalowe
* siedmiokanalowe - zazwyczaj taki wzmacniacz wystarcza do naglosnienia calego systemu audio

mostkowanie - polaczenie dwoch kanalow w celu uzyskania wiekszej mocy

Przy zakupie wzmacniacza nalezy zwrocic uwage czy posiada on filtry:
LOW PASS - dolnoprzepustowy (przepuszcza tylko niskie czestotliwosci)
HIGH PASS - gornoprzepustowy (przepuszcza tylko wysokie czestotliwosci)

Przy zakupie wzmacniacza warto zobaczyc jaka moc uzyskuje i przy jakiej opornosci (ilu omach)  poniewaz im mniejsza podana opornosc przy mocy (np. 500 W przy 2 omach) tym nizsza moc przy wyzszej opornosci. Jest to wazne ze wzgledu na to, iz wiekszosc glosnikow samochodowych pracuje przy opornosci 4 omow ale zdarzaja sie glosniki 6-cio a nawet 8-mio omowe (np. 500 W przy 2 omach to 125 W przy 8 omach)

5. Kupujemy zmieniarke CD/MD:

Poniewaz zdecydowanie lepsza jakosc muzyki uzyskiwana jest z plyty kompaktowej niz z kasety mozna zdecydowac sie na zmieniarke CD. Nalezy pamietac, ze do radioodtwarzacza musimy podlaczyc zmieniarke tej samej firmy !!!! Co prawda istnieja przejsciowki, ktore pozwalaja na podlaczenie zmieniarek innych marek niz marka naszego radia ale nie polecalbym tej metody (zazwyczaj przy bardziej rozbudowanych funkcjach zmieniarki wprowadzonych przez danego producenta nie bedzie mozliwosci korzystania z nich poprzez radio innego producenta) Na polskim rynku istnieja zmieniarki o roznej pojemnosci magazynkow na plyty CD (zaleznie od marki) Tak wiec mozemy spotkac sie ze zmieniarka na 6, 8, 10 a nawet 12 plyt CD. Przed zakupem zmieniarki musimy sprawdzic czy nasz radioodtwarzacz jest przystosowany do sterowania zmieniarka. W przeciwnym razie zmieniarka po prostu nie bedzie dzialac z naszym radiem. Podstawowe parametry zmieniarek:

1. Sterowanie CD Textem
2. Zbior wlasnych danych
3. Pamiec antywstrzasowa - zapamietuje do 3 sek. utworu co zapewnia ciaglosc odtwarzania w trudnych warunkach

6. Montaz zakupionych elementow

Montaz radze powierzyc doswiadczonym zakladom, ktore zamontuja profesjonalnie nasz sprzet. Jezeli jednak chcemy sami zamontowac sprzet musimy najpierw wybrac miejsce pod montaz. O ile z radiem zwykle nie ma wielkiego problemu, gdyz zdejmujemy zaslepke (lub wyjmujemy stare radio) i jezeli mamy fabryczna instalacje radiowa to mocujemy kieszen na radio nastepnie zapinamy kostki i antene do radia, wpinamy radio w kieszen i ... mamy problem z glowy. Jezeli po zdjeciu zaslepki nie znalezlismy zadnego kabla to czeka nas sporo trudniejsze zadanie wymagajace: przeprowadzenia kabli, zamontowania anteny, wykonania podlaczenia zasilania. Zanim sie zabierzemy do wykonywania powyzszych czynnosci nalezy zaopatrzyc sie w kostki ISO (o ile nie sa dolaczone do radioodtwarzacza). Jedna kostka jest do podlaczenia glosnikow (wychodzi z niej 8 kabelkow zwykle fioletowe, kremowe etc.) Pamietajmy aby podlaczyc (+) z (+) a (-) z (-) laczac kabelki z kostki z pociagnietymi wczesniej kabelkami od glosnikow.
Odwrotne podlaczenie spowoduje prace membrany w odwrotna strone co w nastepstwie spowoduje uszkodzenie glosnika. W celu poprawienia jakosci dzwieku polecam zaopatrzyc sie w specjalne przewody glosnikowe renomowanych firm (do kupienia w kazdym szanujacym sie sklepie z Car Audio) Po polaczeniu przewodow glosnikowych powinnismy sie zabrac za instalacje zmieniarki lub wzmacniacza    (o ile zamierzamy je miec) Do instalacji zmieniarki zazwyczaj wystarczaja dolaczone do niej kable (sterujacy + cinche) Oczywiscie mozemy standardowe cinche zamienic na profesjonalne cinche zakupione w sklepie z Car Audio. Musimy pamietac aby nie zamienic kanalow (lewy kanal radia do lewego zmieniarki) Co prawda zamiana nie spowodowala zadnej usterki ale lepiej zamocowac poprawnie chocby po to, aby moc sterowac poprawnie balansem. Do wzmacniacza zwykle musimy oprocz cinchow (zwykle trzeba dokupic) doprowadzic takze zasilanie razem z remotem. Zasilanie najlepiej poprowadzic prosto z akumulatora (przed samym wzmacniaczem warto zamontowac kondensator, ktory uchroni nas przed przygasaniem - spadkiem napiecia w aucie) Remote-a prowadzimy z radia. Sluzy on do wylaczania wzmacniacza w momencie wylaczania radia. Zmieniarke i wzmacniacz zwykle montuje sie w bagazniku ale ile ludzi tyle pomyslow. Jezeli nasze radio nie ma zasilania to najwygodniej jest "puscic" mu zasilanie prosto z akumulatora (koniecznie po drodze nalezy wpiac bezpiecznik) ale kazdy samochod ma przystowane podlaczenie spod deski rozdzielczej. Druga kostka z radia posiada zwykle 5-8 kabelkow.
Czerwony to (+), czarny to (-), niebieski to sterowanie elektryczna antena (jesli przewidziana), zielony to remote (podtrzymywanie pamieci radioodtwarzacza) zolty to podswietlanie wyswietlacza z deski rozdzielczej. Kolejne kabelki sa w zaleznosci od mozliwosci radia. Po podlaczeniu radia, zmieniarki i wzmacniacza bierzemy sie za glosniki (koniecznie wylaczone radio) Zazwyczaj najmniej problemu sprawiaja przednie glosniki gdyz zwykle montuje je sie w fabryczne miejsca. Natomiast jezeli tylne glosniki montujemy w polke nalezy wyciac w niej najpierw otwory, umiescic glosniki, dobrze przykrecic,
a nastepnie podlaczac. Tube lub skrzynie basowa zazwyczaj montujemy w bagazniku przykrecajac ja do siedzenia tylnego lub przypinajac ja pasami (do kupienia w kazdym sklepie sportowym)  do niego. Wazne aby tuba lub skrzynia byly stabilne w czasie jazdy i nie przemieszczaly sie. Nastepnie podpinamy je do wzmacniacza. Po upewnieniu sie, ze wszystko mamy podlaczone mozemy smialo testowac nowy sprzet.

Uwaga !!!
Zazwyczaj jak podlaczamy radio do fabrycznej instalacji to dziala ono tylko wtedy, gdy kluczyk w stacyjce jest przekrecony. Jest to pewna wada fabrycznej instalacji ale mozna ja w prosty sposob poprawic. Bierzemy krociotki kabelek, wypinamy kostki, bierzemy ta z zasilaniem i laczymy naszym kabelkiem czerwony (+) kabelek z zielonym (remote) kabelkiem. Teraz nasze radio dziala nawet wtedy gdy nie ma kluczyka w stacyjce !!!